فعالیّت اصلی بخش سازه بر روی کنترل نقشه های اجرائی ارائه شده توسّط مشاوران متمرکز بوده و با توجّه به ایرادات موجود، اکثر کارها اصلاح و یا مجدداً طراحی گردیدند که در این راستا از گروه مهندسین همسازگستر نیز در ارتباط با برخی از ساختمان ها یاری گرفته شد.

نوع سازه :
نوع سازه با توجّه به نوع کاربری ساختمان ها به شرح ذیل تعیین گردید.
1- اسکلت بتن آرمه
برای سازه کلّیه ساختمان های فرهنگی و مذهبی طرح توسعه، از سیستم قاب خمشی بتن آرمه(با شکل پذیری متوسّط) استفاده شده است و دلیل عدم استفاده از دیوارهای برشی، نهائی نبودن وضعیّت معماری پروژه ها در آن مقطع بود.
2- اسکلت فلزی بالا
از این نوع در بازار بزرگ ری استفاده شده است. سیستم منظور شده توسّط مشاور، قاب خمشی بوده که با توجّه به اشکالاتی که در سازه مشاهده گردید با استفاده سیستم مختلط بهبود یافت.
سیستم سقف :
نوع سقف ساختمان ها برحسب مورد و امکانات اجرائی پیمانکاران به شرح ذیل می باشد:
دال بتون آرمه
تیرچه و بلوک
طاق ضربی
سیستم دسترسی طبقات(پله ها): اوّل همین بخش
سازه پله ها در ساختمان هایی که در آنها ابهام معماری وجودنداشت، مشابه سیستم سازه مربوطه بوده ولی در ساختمان های بتنی که کار طراحی سازه می بایست به طور موازی با بخش معماری صورت می پذیرفت، سیستم پله به صورت فلزی پیش بینی گردید.

سیستم مهار خاک های اطراف:
به منظور کنترل فشارهای جانبی خاک ها در اطراف ساختمان ها از دو سیستم ذیل استفاده شده است.
دیوارهای بتن مسلح
دیوارهای آجری مسلح و یا غیرمسلح
سیستم شالوده:
ساختمان ها به لحاظ قرارگیری شالوده بر روی بستر به 3 بخش ذیل تقسیم می گردند:
قرارگرفتن روی قبور:
در این ساختمان ها از سیستم شمع های اتکائی توأم با دال بتن آرمه فوقانی استفاده شده است.
قرارگرفتن روی خاک های لجنی:
در این ساختمان ها در صورتیکه اصلاح خاک بستر امکان پذیر نبوده و یا غیراقتصادی بود، از سیستم شمع های اتکائی توأم با شناژهای فوقانی استفاده گردیده است.
قرارگرفتن روی خاک بکر:
در این ساختمان ها اکثراً از سیستم نواری دو طرفه (در اشکال مختلف) و ندرتاً از سیستم منفرد استفاده شده است.
آئین نامه ها:
519 : برای آنالیز بارهای ثقلی
2800 : برای آنالیز نیروهای جانبی ناشی از زلزله
ACI-93 : برای طراحی مقاطع بتن آرمه
AISC : برای طراحی مقاطع فلزی

شیوه محاسباتی
آنالیز سازه ها با استفاده از نرم افزار SAP-90 و طراحی سازه های بتنی با استفاده از نرم افزار SAP-CON و سازه های
فلزی به صورت دستی صورت پذیرفته است.
روش های اجرائی:
کلّیه ساختمان ها به صورت در جا اجراء شده اند.

اگر قصد ساخت وساز خانه دارید سعی کنید از سیمان کمتر استفاده کنید؛ چراکه به عقیده تعدادی از کارشناسان؛ مصرف زیاد سیمان در ساخت بنا، مقاومت ساختمان را کاهش می‌دهد و ضمن این که باتوجه به بالا بودن قیمت سیمان زیاده روی در مصرف آن توجیه اقتصادی ندارد.
در ایران هرچند ساختمان سازی‌ها با شیوه‌های جدیدی که در دنیا به کار گرفته می شود همسو نیست و به عبارتی هنوز شیوه های تولید صنعتی ساختمان وجود ندارد اما با به کارگیری تدابیر ویژه‌ای می‌توان مقاومت ساختمان‌ها را افزایش داد تا در مواقعی نظیر سیل و زلزله خسارت زیادی به جای نگذارد.در این ارتباط رئیس مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن به خبرنگار ما گفت: مصرف زیاد سیمان در ساخت بنا با وجود افزایش هزینه تمام شده به کاهش مقاومت بتن منجر می‌شود. قاسم حیدری نژاد افزود: در عرف متداول است که هرچه مقدار سیمان بیشتر باشد مقاومت بتن نیز بیشتر می شود، ولی امروزه مشخص شده که مصرف بالای سیمان در بالا بردن مقاومت بتن کم تاثیر است و تنها هزینه ها را افزایش می دهد.وی ادامه داد: بر همین اساس مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن درصدد است به جای قید مقدار سیمان در بتن های مصرفی برای احداث بنا، مقدار مقاومت بتن را ذکر کند.حیدری نژاد خاطرنشان کرد: پس از زلزله بم مشخص شد که سیستم های جدید باوجود مصرف سیمان کمتر از مقاومت بالا تری برخوردار است. وی تصریح کرد: در حال حاضر شرکت های داخلی و خارجی در حال ارائه مدل هایی در مرکز تحقیقات ساختمان هستند تا بتوان هزینه ساخت و مقاومت ساختمان‌ها را ارزیابی کرد.رئیس مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن گفت: در هیچ جای دنیا به اندازه ای که در ایران نیاز به مسکن و خانه سازی هست مشکل مسکن وجود ندارد و حتی در برلین چندین هزار واحد مسکونی اضافی تخریب و تبدیل به فضای سبز می شود. وی تصریح کرد: زلزله بم نشان داد برخی ساختمان‌ها که با مصالح سنتی ولی به شکلی علمی ساخته شده‌بودند با حداقل خسارت مواجه شده‌اند. وی افزود: در کشور موفق به ارائه سیستم‌های جدید نبوده ایم و صنعت ساختمان به دلیل تاخیر در بازگشت سرمایه همواره با مشکل در استفاده از روش‌های جدید مواجه بوده است.حیدری‌نژاد یکی از روش‌های کاهش هزینه ساختمان را رویکرد به سوی قطعات «مدولار» دانست و افزود: ایجاد کارگاه‌های صنعتی برای ساخت قطعات به صورت مدولار در اندازه‌های مشخص می تواند به کاهش هزینه‌های ساخت منتهی شود.

در این مقاله سعی خواهم کرد تا سیستمهای متداول ساخت و طراحی سازه را معرفی نمایم و به بررسی انان پرداخته شود.
البته به دلیل زیاد بودن مطالب فقط نام برخی از سیستمها با مشخصات خلاصه نوشته میشود و در مقالات اینده به بررسی کلی خواهیم پرداخت.

  1:سیستم سازه ای با دیوار باربر: این سیستم قدیمی ترین و اشنا ترین  روش ساخت می باشد که امروزه به دلایل ایین نامه ای و نیروهای جانبی یاد مورد توجه قرار نمی گیرد.

2:قاب مفصلی مهاربندی شده: این سیستم از قدیمی ترین سیستم های سازه ای بوده که مورد توجه مهندسین در سالهای قبل و حتی امروزه میباشد.

در این روش بارهای ثقلی بر قاب مفصلی وارد شده و به دلیل مفصلی ودن قاب سازه معیین بوده و به صورت استاتیکی تحلیل میشود و بارهای جانبی بر مهار بندهای ان وارد شده و مهاربندها به روشهای تقریبی یا دقیق قابل تحلیل است لذا در سالهای دور به دلیل عدم وجود حسابگرهای ماشینی در سازه  ها از این سیستم بیشتر استفاده میشد به عنوان

مثال:  برج ایفل- برج امپایر استایت در نیویورک و.... ....

بااین سیستم ساخته شده اند( برج امپایر استایت در سال 1931 ساخته شده و در ان از مهاربند های غیر هم محور واتصالاط پرچی استفاده شده است این برج به مدت 40 سال بلند ترین سازه ی جهان به شمار می رفت)

3:قاب خمشی: بعد از جنگ جهانی دوم اجرای سازه های بتنی اغاز شده و ساختمانهای بتنی به دلیل اجرای هم زمان قاب ان به فرم قاب خمشی ساخته میشود البته میتوان سازه های فلزی را نیز به فرم قاب خمشی اجرا نمود.به هر حال در قاب خمشی نیرو های ثقلی و جانبی در تکه گاههای تیرها لنگر خمشی ایجاد میکند و نیز تیرها و ستونها در تحمل تمامی نیروهای وارده باهم وارد عمل می شوند لذا تحلیل المانهای این نوع قابها باید همزمان انجام گیرد.

4: قاب خمشی مهار بندی شده: گاها نیروهای جانبی به قدری زیاد بوده که المانهای تیر و ستون قاب خمشی به تنهایی قادر به تحمل ان نمی باشد لذا از مهاربندهای مختلف برای کمک به انها استفاده می شود که نوع این مهاربندها ممکن است فلزی بوده و یا از دیواهای برشی بدین منظور استفاده شود به هر حال باید 30 درصد  بارهای جانبی را خود قاب خمشی تحمل نماید (دیوارهای برشی خود انواع مختلفی دارند مثلا: دیوار برشی با المان مرزی - بدون المان مرزی - با باز شو - بدون باز شو - دیوار

برشی کوپل و....)

سیستم های فوق معروفترین و متداولترین سیستم سازه ای می باشند اکنون به معرفی سیستم های جدید تر می پردازیم.

5: سیستم طره ای : این نوع سیستم به ندرت اجرا می شود و تقریبا بد ترین نوع سازه می باشد چرا که در مقابل بارهای

جانبی بسیار ضعیف عمل می کند.

6: سیستم فضایی : عالی ترین و بهترین نوع سازه ای بوده و کاملترین رفتار در مقابل باهای جانبی و ثقلی دارد اما اجرای ان بسیار مشکل است و امروزه فقط برای پوشش سقفهای سبک با دهانه های بزرگ استفاده می شود و تنها یک ساختمان 25 طبقه در هنگ کنگ که بانک مرکزی هنگ کنگ است با این سیستم ساخته شده است.

7: سیستم معلق : یکی از معروفترین سیستمها برای پل سازی است اما در ساختمان سازی و بلند مرتبه سازی هم ندرتا مورد توجه قرار می گیرد
در این سیستم برخی المانها به فرم کششی برای تحمل بارهای ثقلی طرح می شود که اکثرا کابلهای کششی با مقاومت زیاد می باشند
پلهای بزرگ مثل  گلدین گیت در سانفرانسیسکو و ساختمان 25 طبقه ی مرکز پلیس سیاتل با این سیستم طرح شده اند.

8: سیستم هسته ای : در این روش بارهای ثقلی توسط یکی از روشهای فوق مثلا قاب مفصلی طراحی شده و بارهای جانبی بر هسته ی سازه وارد می شود هسته به دو فرم هسته ی باز و بسته می تواند اجرا شود در حقیقت هسته همان دیوارهای برشی در پروفیلهای مختلف در مقیاس بزرگ می باشد.
مثلا به شکل  Uکه همان هسته ی باز است. لازم به ذ کر است که در طراحی هسته بایستی اثر پیچش دقیقا مورد بررسی قرار گیرد اما به دلیل مشکل بودن محاسبات پیچش در گذشته این بررسی صورت نمی گرفت ولی امروزه به دلیل وجود ماشینهای حسابگر دقیق اثر پیچش نیز دقیقا مورد محاسبه قرار می گیرد. مجموعه اپارتمانهای در دست احداث در منطقه ی شاهگلی تبریز با این روش ساخته می شود این سیستم برای ساختمانهای بین 20 الی35 طبقه مناسب است.

9: سیستم قاب محیطی:عالی ترین و پیشرفته ترین فرم ساختمان سازی می باشد که برای ساختمانهای بالای 150 طبقه می تواند مورد استفاده قرار گیرد.
در این سیستم بارهای جانبی به قاب محیطی وارد می شود و نیز قاب محیطی خود نمای جالبی به ساختمان می دهد. برجهای دوقلوی سازمان تجارت جهانی در نیویورک که مورد حمله ی تروریستی قرار گرفت تحت این سیستم ساخته شده بودند. یکی از نکات مهمی که باید در طراحی این سیستم مورد توجه قرار گیرد بررسی اثر shear lag در قاب محیطی است اگرچه برخی از مهندسین براین باورند که اثر shear lag در ان وجود ندارد اما برخی دیگر در وجود این اثر اصرار میکنند من خودم نیز در وجود اثر shear lag در قاب محیطی معتقدم اما باید گفت که هرگز نمی توان مقدار واقعی این اثر را محاسبه نمود لذا برای حل این مشکل سیستم زیر پیشنهاد می شود.

10: قاب محیطی مهاربندی شده: در این حالت کل قاب محیطی توسط مهاربند های کلی و بزرگ مهاربندی می شود و تنها وجود مهاربندها برای حذف اثر احتمالی shear lag میباشد و باز نیروهای جانبی را خود قاب محیطی تحمل میکند.ساختمانی راکه در جهان با این روش ساخته شده باشد را بنده اطلاع ندارم......

طور کلی ساختمانها در ایین نامه زلزله ایران به دو دسته ساختمانهای منظم و نا منظم تقسیم میشوند .و بررسی منظم بودن ساختمان به دو حالت منظم بودن در نما و منظم بودن در ارتفاع قابل بررسی میباشد.

طبق ایین نامه ساختمانهای نامنظم بالای 5  طبقه باید تحلیل دینامیکی در مقابل زلزله محاسبه شوند اما لازم به ذکر است که میتوان تمام ساختمانهای منظم و نامنظم را مورد تحلیل دینامیکی قرار داد .

باید گفت که مقایسه بین تحلیل های دینامیکی و استاتیکی سازه ها در مقابل زلزله تنها در ساختمانهای نامنظم در ارتفاع تفاوت زیادی از خود نشان میدهند و در مورد ساختمانهای نامنظم در پلان تفاوت اندکی دارند . معمولا یا اکثرا نتایج حاصل از تحلیل دینامیکی کمتر از تحلیل استاتیکی ساختمان در برابر زلزله میباشد

که طبق ایین نامه باید دو نتایج مورد تعدیل قرار گیرندو مقادیر ان اصلاح شود و مقادیر اصلاح شده برش پایه به عنوان برش پایه زلزله ساختمان مورد محاسبه قرار گیرد.

روش تحلیل دینامیکی ساختمان به طور دستی بسیار مشکل و زمان بر بوده که اکنون با استفاده از نرم افزار های کامپیوتری به سرعت بالا و دقت مناسب مورد محاسبه قرار میگیرد.

تحلیل دینامیکی سازه در برابر زلزله را می توان به دو روش تحلیل طیفی سازه و تحلیل تاریخچه ی زمانی سازه مورد محاسبه قرار گیرد که در تحلیل طیفی رفتار و تلاشهای درونی ساختمان در برابر طیف پاسخ مبنای ساختمان مورد بررسی قرار میگیرد

که این طیف پاسخ بر اساس ایین نامه ویا مطالعات زمین شناسی منطقه تعیین و ترسیم میشوند که کافی است ما ان طیف پاسخ را به نرم    sap   معرفی نماییم و طیف مزبور را در جهت های مورد نظر به سازه وارد نماییم لازم به ذکر است  یا  ETABS   افزار کامپیوتری که در نرم افزار  باید به ضریب مقیاس اعمال شده دقت نمود به عنوان مثال برای واحد انتخابی کیلوگرم – متر ضریب مقیاس تقریبی 0.5 و برای واحد کیلوگرم – سانتی متر ضریب مقیاس50  را قرار داد و ضریب مقیاس طیف با واحد طول انتخابی ارتباط داشته و قبلا محاسبه میشود .

در حالت تاریخچه زمانی نیز باید مدل واقعی زلزله یا مدل نیروی متناوب وارده بر ساختمان  را به برنامه معرفی نمود و نرم افزار با انتگرال گیری لحظه به لحظه که تعداد  انتگرال گیری را ما در  نرم افزار مشخص می کنیم در این حالت نیز باید به واحد طول

انتخابی و مقدار ضریب مقیاس دقت نمود.

طبق ایین نامه تمام ساختمانهای منظم یا نا منظم را میتوان مورد تحلیل دینامیکی قرار داد ولی ساختمانهای منظم با ارتفاع کمتر از 50  متر و ساختمانهای نا منظم تا 5 طبقه و کمتر از 18 متر ارتفاع را میتوان مورد تحلیل استاتیکی قرار داد .

به هر حال تمام ساختمانها را که مورد تحلیل دینامیکی قرار میگیرد باید دوباره مورد تحلیل استاتیکی قرار گیرد و برش پایه بدست امده از دو تحلیل مورد اصلاح قرار گرفته وبرش پایه

اصلاح شده همان برش پایه زلزله اصلی در نظر گرفته میشود.

اشنای با سدها

سد دیواری محکم که به منظور مهار کردن یا تغییر مسیر آب در عرض دره یا میان دو کوه و در مسیر رود ایجاد می‌کنند. افزودن ارتفاع آب به‌وسیله ایجاد سد، می‌تواند فقط به منظور مهار یا تغییر مسیر آب رودخانه باشد و یا ذخیره کردن آب در پشت سد برای کشاورزی، آبیاری وآبرسانی و یا حتی تولید انرژی برقابی منظور اصلی در ایجاد سد بوده باشد.

از آنجا که آب جمع شده در پشت یک سد، می‌تواند نیروی بسیار عظیمی به سد وارد کند، در طراحی سدها، اصلی ترین مسئله استاتیکی(ایستایی)، غلبه بر این نیرو و رسیدن به شرایط پایداری است که با تخلیه و یا آبگیری سد، پیوسته برقرار باشد.

از نقطه نظر استاتیکی، سدها به دو گروه عمده تقسیم می‌گردند:

• سدهای وزنی
• سدهای قوسی

علاوه بر این انواع دیگری از سدها نیز وجود دارد مانند سدهای پایه دار، سدهای پشت بند دار و سدهای چوبی که به لحاظ اهمیت کمتر و استفاده ناچیز تر به آنها پرداخته نمی‌شود...

سدهای قوسی

اساس نیروی غلبه بر فشار آب در این سدها، انتقال این نیرو به دیواره‌های دره و در حقیقت شکل هندسی سد است. این سد ها حداقل در مقیاسهای بزرگ، غالبا از بتن مسلح ساخته می‌شوند. به منظور جلوگیری از ورقه ورقه شدن سطوح مختلف بتن روی یکدیگر، بسیاری از سدهای بزرگ از این نوع، بصورت لیفت به لیفت و معمولا "بصورت لیفتهای 2 یا 3 متری بتن ریزی می‌گردد. سطح هر لیفت بتن ریزی شده سریا" شسته می‌گردد تا بتن لیفت (مرحله) بعدی به بتن قبلی خوب بچسبد و از ورقه ورقه شدن سطوح مختلف بتن روی یکریگر جلوگیری گردد. این سدها بصورت بلوک بلوک ساخته شده وسرانجام بین بلوکها که درزه نامیده می‌شود دوغاب سیمان تزریق مگردد و سد بصورت یکپارچه عمل می اًکند...

سدهای وزنی

برای اینکه در برابر فشار بسیار زیاد آب، مقاومت مناسبی به‌وسیله وزن سازه سد صورت پذیرد، این نوع از سدها معمولاً حجم بسیار عظیمی دارند. بدیهی است در ساخت سازه ای با این حجم، اقتصادی ترین مسئله، بحث تامین مصالح است. بنابراین این سدها معمولاً از مصالح موجود در محل احداث خود بهره می‌برند. بدیهی است که در دسترس ترین این گونه مصالح سنگ و خاک است. سد های وزنی به همین دلایل امروزه در دو نوع سدهای بتنی و سدهای خاکی ساخته می‌شوند..

سدهای رسی

در ساخت سدهای خاکی، آنچه که در واقع جلوی آب را می‌گیرد، یک هسته نسبتاً نازک رسی است. خاک رس این خاصیت را دارد که با مرطوب شدن، به عایق خوبی برای نفوذ آب تبدیل می‌گردد.(از همین رو بام خانه‌های قدیمی کاهگل می‌شده است) بجز هسته رسی،مابقی حجم سد را سنگ و خاک غیر محلول در آب تشکیل می‌دهد. چرا که سنگهای محلول پس از مدتی باعث کاهش وزن سد و به هم خوردن نتایج محاسبات خواهند شد.

سدهای خاکی همواره با مشکل محدودیت ارتفاع مواجهند و به درد دره‌های عریض و کم شیب می‌خورند(سد پانزده خرداد دلیجان). بر عکس سدهای قوسی مناسب دره‌های عمیق و کم عرضند...

مهمترین سدهای جهان

آموزش نقشه برداری

• آموزش استفاده از دستگاه های ترازیابی و نحوه ی عملکرد : ------FOIF--------دانلود

• آموزش استفاده از دستگاه های تئودلیت و نحوه ی عملکرد-------- FOIF--------دانلود

• آموزش استفاده از دستگاه های تئودلیت مکانیکی------------------FOIF--------دانلود

• آموزش استفاده از دستگاه های تئودلیت دیجیتالی-----------------FOIF--------دانلود

• آموزش استفاده از دستگاه های توتال استیشن ---------------TRIMBLE------- دانلود

• آموزش توتال -------------------------------------------------------LAICA--------دانلود

دوستان عزیز به امید اینکه حداکثر استفاده لازم را از این قسمت ببرید .